Bệnh lý
Đề phòng nguy cơ tăng huyết áp vô căn ở người trẻ
Th4
Trong nhiều năm trở lại đây, đối tượng bị tăng huyết áp đang có xu hướng trẻ hóa dần, và phần lớn đều là bệnh tăng huyết áp vô căn. Vì sao người trẻ tuổi lại mắc căn bệnh này? Làm thế nào để phòng và điều trị bệnh hiệu quả?
1. Tăng huyết áp vô căn là gì?
Chỉ số huyết áp trong ngưỡng bình thường của một người khỏe mạnh là dưới 140/90 mmHg, khi huyết áp từ 140/90 mmHg trở lên thì được chẩn đoán là tăng huyết áp. Khi tăng huyết áp mà không xác định rõ được nguyên thì gọi là tăng huyết áp vô căn; tỷ lệ bị tăng huyết áp có nguyên nhân thường rất thấp và là thứ phát sau một số bệnh lý. Trong khi đó tăng huyết áp vô căn chiếm tỷ lệ rất cao, tới 95% trong tổng số các trường hợp mắc bệnh.
2. Nguyên nhân gây tăng huyết áp vô căn ở người trẻ tuổi?
Theo nghiên cứu đánh giá của nhiều nhà chuyên môn, tăng huyết áp không rõ nguyên nhân là căn bệnh của người già, lớn tuổi. Tỉ lệ người trẻ dưới 35 tuổi bị tăng huyết áp chỉ khoảng 5%. Tuy nhiên, theo thời gian con số này đang ngày càng “trẻ” hóa.
Nguyên nhân tăng huyết áp không rõ nguyên nhân ở người trẻ dưới 35 tuổi thường xuất phát từ những vấn đề sức khỏe liên quan đến:
- Mạch máu.
- Thận.
- Hệ bài tiết.
- Nồng độ cholesterol trong máu.
Tuy nhiên, các trường hợp này chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 30%, số còn lại có thể bắt nguồn bởi những yếu tố về thói quen sinh hoạt không lành mạnh, bao gồm:
- Chế độ làm việc, học tập và nghỉ ngơi không hợp lý.
- Sử dụng nhiều chất kích thích (bia, rượu) hoặc đồ uống chứa cồn (bia, rượu…)
- Thường xuyên thức khuya.
- Chế độ ăn uống không khoa học như: ăn quá mặn, ăn nhiều thức ăn chế biến sẵn hoặc đóng hộp, hay ăn các món nhiều dầu mỡ.
- Căng thẳng kéo dài.
- Hút thuốc lá.
- Lười vận động.
- Béo phì.
Tăng huyết áp được nhận định là “kẻ giết người thầm lặng”. Bởi dấu hiệu của căn bệnh này thường không rõ ràng. Tuy nhiên, tăng huyết áp vô căn ở người trẻ vẫn có khả năng xuất hiện một số triệu chứng liên quan gián tiếp như:
- Hay nổi nóng, cáu gắt.
- Khó kiềm chế cảm xúc.
- Mất tập trung.
Ngoài ra, nhiều người trẻ còn mang tâm lý chủ quan và bỏ qua các dấu hiệu. Do vậy, họ không có giải pháp can thiệp kịp thời, dẫn đến nguy cơ xảy ra biến chứng nguy hiểm hơn như:
- Đột quỵ
- Tai biến mạch máu não
- Tổn thương thận
- Nhồi máu cơ tim hoặc suy tim
- Tử vong
3. Cách xử trí khi bị tăng huyết áp vô căn?
Khi thấy cơn tăng huyết áp cấp tính xuất hiện người bệnh nên:
- Trước tiên, để người bệnh nghỉ ngơi trong 15 phút. Sau đó, tiến hành đo lại huyết áp, có thể sử dụng thuốc hạ huyết áp nếu đã được bác sĩ chỉ định trước đó hoặc hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.
- Để cơ thể ở trạng thái thư giãn, giữ tâm lý ổn định, không nên nói nhiều, không quá xúc động, tránh các cuộc cãi vã, sang chấn tâm lý.
- Không uống nước chanh, nước gừng hay ăn những thực phẩm chứa đường. Bởi những cách này không những không mang lại hiệu quả, mà còn khiến huyết áp lên cao hơn.
- Nếu sau thời gian nghỉ ngơi mà thấy huyết áp không có dấu hiệu thuyên giảm thì cần đưa người bệnh đến các cơ sở y tế để được xử trí kịp thời, tránh xảy ra các biến chứng nguy hiểm.
4. Cách phòng và điều trị tăng huyết áp vô căn ở người trẻ tuổi
Mục đích của quá trình điều trị tăng huyết áp là đưa và kiểm soát chỉ số huyết áp về lại ngưỡng bình thường (90/60 – 120/80mmHg). Xác định được nguyên nhân tăng huyết áp là nhân tố quan trọng trong quá điều trị bệnh lý này. Tuy nhiên, tăng huyết áp vô căn lại rất khó xác định được nguyên nhân gây bệnh. Do vậy, ngoài việc sử dụng thuốc hỗ trợ do bác sĩ chỉ định, người bệnh cần thay đổi theo quen ăn uống, sinh hoạt theo hướng tích cực hơn. Điều này giúp bạn duy trì kết quả của quá trình điều trị.
4.1 Thay đổi chế độ ăn uống cũng thói quen sinh hoạt, làm việc
Xây dựng lối sống lành mạnh là giải pháp điều trị cơ bản và dễ thực hiện nhất dành cho bệnh nhân bị cao huyết áp, đặc biệt là những người trẻ tuổi:
- Thay đổi thói quen sinh hoạt
Nếu thường xuyên phải làm trong môi trường căng thẳng, áp lực, bạn có thể nghe một vài bản nhạc không lời nhẹ nhàng trong lúc làm việc, và nhớ đừng bật âm lượng quá lớn nhé. Đồng thời, hãy nghỉ ngơi lấy 10–15 phút sau khi kết thúc một công việc đầy áp lực nhé. Bên cạnh đó, ngủ sớm và đủ giấc cũng vô cùng quan trọng. Bạn nên tập thói quen đi ngủ trước 11 giờ.
- Cải thiện chế độ ăn uống
Để đưa huyết áp về mức bình thường, việc đầu tiên bạn cần làm là hạn chế muối trong các bữa ăn hàng ngày. Muối có khả năng giữ nước trong cơ thể, từ đó làm tăng huyết áp. Bạn có thể nghệ, tỏi,… để thay thế muối trong khi nấu nướng, nêm nêm gia vị.
4.2 Thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao, đặc biệt là bơi lội
Không chỉ giúp hạ chỉ số huyết áp, bơi lội còn có khả năng:
- Giảm nguy cơ suy tim cũng như đột quỵ.
- Tăng chất nhờn cho các khớp của cơ thể.
- Hỗ trợ quá trình tuần hoàn máu.
Ngoài ra, theo lời khuyên của các chuyên gia, mỗi lần tập luyện bạn chỉ nên bơi trong khoảng 60–90 phút. Nếu bơi lâu hơn có thể khiến cơ thể mệt mỏi, dẫn đến phản tác dụng.
4. 3 Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp do bác sĩ chỉ định
Khi thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt nhưng không đem lại hiệu quả như mong muốn, người bệnh có thể sẽ cần dùng thêm thuốc hỗ trợ điều trị tăng huyết áp. Tùy thuộc vào tình trạng của bệnh, bác sĩ sẽ kê cho bạn những loại thuốc phù hợp từ các nhóm sau:
- Thuốc lợi tiểu: Loại bỏ muối và ngăn chặn tình trạng giữ nước trong cơ thể.
- Thuốc ức chế men chuyển: ức chế hormone gây tăng huyết áp.
- Thuốc chẹn kênh canxi: ngăn ngừa co thắt mao mạch bằng cách làm ức chế sự vận chuyển canxi vào tế bào.
- Thuốc chẹn kênh beta: giảm tốc độ nhịp tim, từ đó kiểm soát lượng máu lưu thông qua các mao mạch.
4.4 Lưu ý khi điều trị tăng huyết áp vô căn
Bệnh nhân đã mắc tăng huyết áp cần tuân thủ nghiêm ngặt mọi hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống, làm việc, nghỉ ngơi và sử dụng thuốc. Không được tự ý dừng uống thuốc khi thấy chỉ số huyết áp trở về mức bình thường mà không tham khảo ý kiến của bác sĩ. Ngoài ra, người bệnh không tự ý mua và sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp khi không chưa có sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ. Việc tự ý sử dụng thuốc không khi không biết rõ nguyên nhân và không đúng liều lượng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Người bị cao huyết áp cần hạn chế những loại thực phẩm muối chua chứa nhiều muối, các đồ ăn được chế biến từ nội tạng động vật như tiết canh, lòng lợn, tim gan, dạ dày, thận, da các loại gia cầm… vì chúng có thể làm tăng hàm lượng triglyceride, cholesterol, gây rối loạn mỡ máu và dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Những người bị thừa cân, béo phì cần phải thực hiện chế độ giảm cân, hạn chế tối đa các thực phẩm, đồ uống chứa đường, điều chỉnh khẩu phần ăn và kiểm tra huyết áp thường xuyên. Tăng huyết áp vô căn thường tiến triển âm thầm nhưng có thể cướp đi sức khỏe và tính mạng của người bệnh bất cứ lúc nào, nhất là những người trẻ tuổi thường rất chủ quan trong các vấn đề sức khỏe.
Hi vọng qua bài viết này, bạn đọc đã hiểu thêm về bệnh lý tăng huyết áp vô căn ở người trẻ cũng như cách phòng và điều trị bệnh hiệu quả. Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, bạn cũng nên duy trì thói quen thường xuyên theo dõi chỉ số huyết áp của chính mình và người thân trong gia đình, để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
